Wat leeft en speelt er bij kinderen en jongeren? Wat vinden zij van jouw project, product, beleid of boodschap? Door kinderen en jongeren te betrekken in onderzoek, weet je beter wat zij vinden, denken en willen. Kinderen en jongeren zijn onze toekomst. Ze geven frisse inzichten, nemen geen blad voor de mond en kunnen ons steeds weer verrassen, ook tijdens onderzoek. Hun antwoorden zijn vaak heel direct, puur en concreet, je hoeft ze er alleen maar naar te vragen. In dit artikel gaat Stephanie in gesprek met een aantal onderzoekers die ervaring hebben met het doen van onderzoek onder deze belangrijke doelgroep.

1 Lees je in

Sylvie Verbiest, eigenaar van onderzoeksbureau SMALL, vindt dat onderzoek onder kinderen en jongeren een goede voorbereiding vereist: ‘Onderzoek onder een jonge doelgroep is niet geschikt voor onervaren moderators. Naast een grote kennis van ontwikkelingspsychologie en heel veel uren ervaring, is het een must je heel goed in te lezen. Denk daarbij aan boeken zoals ‘Het puberende brein‘ van Eveline Crone, dat je leert over informatieverwerking en emoties bij adolescenten. Ook de cursus ‘Puberhart’ van SARV International is een aanrader. Hier leer je dat je eerst echt van de doelgroep moet houden voordat je hen kan begrijpen. En met het begrip komen de echte inzichten pas. Het is een groot misverstand om allerlei leeftijden als één onderzoeksdoelgroep te zien, een kind van acht is totaal anders dan een kind van elf jaar. Hou de doelgroep heel smal. Om je goed voor te bereiden kan je bijvoorbeeld ook een training volgen waarin je leert hoe je elke leeftijd weer anders moet benaderen.

2 Maak contact, neem kinderen en jongeren serieus en luister goed

Marjolein de Jong, eigenaar van onderzoeksbureau Young Inspiration vindt dat de waarde van onderzoek onder jongeren vaak wordt onderschat: ‘Jongeren weten veel meer dan je denkt. Laat je verrassen. Onderzoek doen is vooral contact maken. Dat geldt bij kinderen en jongeren des te meer! Je bent er voor het onderzoek, maar vraag de kids ook uit over wie ze zijn, wat hun hobbies zijn. Daar kun je gedurende het gesprek dan op terugkomen. Zo kun je iemand zich wat comfortabeler laten voelen. Leef je van tevoren goed in in je doelgroep. Wie heb je voor je? Wees nieuwsgierig als je met kinderen en jongeren praat. Neem hen serieus en luister echt naar hen . Niet goed begrepen wat ze je zeggen? Laat het je dan nog een keer vertellen. Zij zijn de experts, laat ze dat ook voelen. En maak het leuk! Zorgen voor een leuke locatie, een diploma na afloop (bij de jongere kinderen), zet iets lekkers op tafel, een rondleiding op locatie en moderators die ervaren zijn in het werken met kinderen en jongeren helpen daarbij.’

Pamela Potters, eigenaar van onderzoeksbureau Pam Research, sluit zich daarbij aan: ‘Ik heb onlangs met jongeren van middelbareschoolleeftijd gesproken over hoe zij de lockdown ervaren. Daaruit bleek dat ze zich soms echt eenzaam, opgesloten voelden. Pas als je eerst echt contact weet te maken, durven ze dat soort dingen ook te zeggen. Eén jongen, en dat was best een stoere gast, had een heel interessante invalshoek: ‘Als je naar school gaat, is het best spannend om iets nieuws aan te trekken. Vinden m’n klasgenoten het wel leuk? Nu kan ik het lekker indragen, en als ik het dan straks naar school aandoe, voel ik me er al goed in. Dan kan ik veel meer hebben.’ Anderen sloten zich daarbij aan. Een paar meiden gaven ook aan dat ze nu veel meer ruimte voelen om hun eigen stijl te bepalen. Je hoeft niet mee te gaan met wat anderen dragen, maar kunt veel meer je eigen ding doen. Ik zie het wel echt als een compliment als ze dat soort dingen met me delen. Ik beschouw het als een blijk van vertrouwen.’

3 Zorg voor interactie

Marjolein: ‘Zorg ook voor afwisseling in je manier van onderzoek en wissel vragen eens af met dingen die je kunt doen of maken. Zo kun je bijvoorbeeld gaan brainstormen: welke associaties hebben de respondenten bij bepaalde woorden? Je kunt kinderen met cijfers laten uitdrukken wat ze ergens van vinden. Ga moodboards maken. Vraag de kinderen te gaan staan als ze het ergens mee eens zijn of juist te blijven zitten als ze dat niet zijn. Ga voor rode of groene stickers of smileys of duimpje omhoog of duimpje omlaag. Maak een carrousel met verschillende tafels met ideeën waar je groepjes langs laat gaan en hen laat doordenken op datgene dat de anderen bedacht hebben. Ook door naar kinderen en jongeren toe te gaan – thuis, op school, bij de sportvereniging – helpt om de interactie in het gesprek te brengen.’

4 Wees duidelijk

‘Wees glashelder in wat je wilt weten en hoe je werkt’, vervolgt Marjolein. ‘Stel duidelijke vragen in de woorden die je doelgroep kent. Je hoeft niet kinderachtig te gaan praten, maar vraag gewoon of je duidelijk bent en check of de vragen goed begrepen worden, dat kan prima. Vergeet ook niet te vertellen waarom je de vragen stelt: kinderen en jongeren willen dit graag weten.’

5 Draai de rollen eens om

‘Draai ook de rollen eens om’, suggereert Marjolein. ‘Wat gebeurt er als je kinderen en jongeren vraagt op jouw stoel als onderzoeker te gaan zitten? Welke vragen stellen ze dan? Wat vertellen ze als je geen vragen stelt, als zij het voor het zeggen hebben? Wellicht ben je een vraag vergeten of willen ze elkaar nog vragen stellen? Van stoel ruilen kan figuurlijk, maar natuurlijk ook letterlijk. Hoe pakken jongeren het aan als onderzoeker?’

6 Pas je aan

Pamela vindt dat je al onderzoek kunt doen onder heel jonge kinderen, zelfs al vanaf drie jaar: ‘Natuurlijk moet je altijd je manier van onderzoek aanpassen aan de leeftijdsgroep. Doe je onderzoek onder echt heel jonge kinderen, dan moet je uiteraard de ouders betrekken. Gaat het om tieners? Die voelen zich misschien vrijer met een vriend of vriendin naast zich. Een duo-interview kan dan goed werken. Een groepsgesprek leent zich extra goed als je geïnteresseerd bent in de onderlinge groepsdynamiek; vooral bij jongeren werkt dit goed. Wil je juist een voor de doelgroep lastig onderwerp bespreken? Dan past een individueel gesprek beter. Uiteraard kun je ook een combinatie van deze vormen kiezen.’

7 Maak het laagdrempelig

Tenslotte heeft Marjolein nog een goed advies aan onderzoekers die op het punt staan onderzoek onder kinderen en jongeren uit te voeren: ‘Absoluut doen! Maar stel de kinderen eerst goed op hun gemak. Ze hebben geen idee wat marktonderzoek is, en snappen niet dat wat zij zeggen heel interessant is voor ons, dat zij de experts zijn. Eén keer zei een jongere na afloop van een onderzoek: ‘Ik wist niet dat onderzoek doen eigenlijk gewoon een gesprek is.’ Breng het ook op die manier. Maak je het te formeel, dan schrikt dat af.’

8 Zorg voor een passende beloning

Het is altijd goed om een passende beloning te geven, daar zijn alle onderzoekers het over eens. Marjolein: ‘Het is een blijk van waardering, dat kan geld zijn of een een leuke give-away, die raakt aan het thema dat je net besproken hebt. Maar het kan natuurlijk ook een bon zijn van bol.com of Spotify, of misschien een bon die met het thema te maken heeft.’

‘Zeker jonge kinderen zijn al blij met een kleinigheidje als een sleutelhanger of een bidon met evenuteel een kleine cadeaubon, waarbij je de ouders dan wel moet vergoeden voor hun tijd en energie’, vult Pamela aan. ‘Geld of een bon is meer geschikt bij jongeren. Het zou niet de reden moeten zijn om mee te doen, maar het is wel een waardering voor de tijd die ze erin hebben gestoken.’

9 Gewoon doen

‘Kortom: onderzoek onder kinderen en jongeren doen, kan heel waardevol zijn’, besluit Sylvie. ‘Zij zijn niet alleen onze toekomst, maar ze blijven ons ook verrassen, ze lopen voor en hebben een frisse blik, ver weg van het conservatieve. Ik zeg: doen!’

Nieuwsgierig?

Wil je ook onderzoek doen onder een jongere doelgroep en kun je wel wat ondersteuning gebruiken? Wij hebben al vijftien jaar ervaring in het werven van kinderen – via de ouders – en jongeren en helpen je met liefde! Neem gerust vrijblijvend contact met Stephanie Groot op. We vertellen je er graag alles over.